Mijn grootouders waren 55 jaar samen. Hun relatie was verre van perfect maar voor mij het ideaalbeeld. Lang samen, elkaar door en door kennen, grappen maken en nog altijd verliefd.
Natuurlijk hadden zij ook conflicten, maar dit hoort bij het leven. Een conflictloze relatie bestaat niet. Ook in mijn werk zie ik oudere echtparen waarbij liefde en devotie zichtbaar zijn. Mijn ogen gingen pas echt open toen ik een ouder echtpaar sprak waarbij enkel pijn zichtbaar was.
Verwijten over en weer
“Ik ga nog liever dood” zei zij aan tafel. Hij reageerde met rollende ogen. Dit moet pijn doen van binnen, als je partner dit zegt dacht ik bij mezelf. Ik voerde een nogal confronterend gesprek met een ouder echtpaar, al 49 jaar getrouwd. Het ene verwijt na het andere vloog over de tafel. Ik wist toch zeker dat ik het goed had gezien, ze waren ruim de zeventig gepasseerd maar gedroegen zich als kleuters. Hoe kan het dat mensen blijven hangen in patronen? Waarom lukt het niet om normaal te communiceren?
Gedragen als een kleuter
Het klinkt misschien wat lullig maar ik leef op van dit soort gesprekken. Begrijp me niet verkeerd want er is niets vervelender dan relatieproblemen. We kennen het allemaal en we doen het ook allemaal. Ons gedragen als kleuters bedoel ik. Ook ik moet toegeven dat ik me in de afgelopen jaren als een kleuter heb gedragen. Stampvoetend, schreeuwend en dwingend als mijn man en ik elkaar weer op oude pijnpunten drukten. Het was voor mij onbegrijpelijk waarom hij op die momenten niet naar mij wilde luisteren. Mijn man gedroeg zich als een echte kreeft. Af en toe wat scharende bewegingen en terugtrekken in zijn schaal. Conflicten oplossen deden we niet echt. Elke keer werden wij beide opnieuw in dezelfde pijn stukken aangeraakt.
Problemen oplossen
In de afgelopen 18 jaar heb ik veel gewerkt met het thema conflict. Het begon in een jeugdgevangenis waar dagelijks conflicten aan de orde waren, soms niets anders dan dat. Daarna werkte ik met vechtscheidingen en die hoef ik verder niet uit te leggen. Conflict is een gegeven dat hoort bij het samenleven met anderen. Of het nu een relatie is of een ander soort systeem, binnen systemen ontstaan conflicten. In mijn werk als maatschappelijk werker voer ik vrijwel dagelijks gesprekken met mensen. Soms alleen maar meestal met hun partner en/of kinderen erbij. Het is niet mijn taak om conflicthantering toe te passen, maar gezien mijn geschiedenis is het mijn tweede natuur geworden.
Zelf je problemen oplossen
Mijn hulpverleners hart maakt een sprongetje zodra er conflicten zijn om op te lossen. Is er een conflict of een ander probleem? Ik verzin wel een oplossing. Een oplossing waarbij ik altijd de ander aan het werk zet. Ik ga het immers niet voor een ander oplossen. Ik ben helemaal pro zelf doen. Hierin zijn voor mij weinig uitzonderingen. Je leert immers veel meer als je zelf dingen doet. Daarnaast vergroot je op die manier ook je zelfvertrouwen omdat je altijd meer kan dan je zelf denkt.
Hoe kan ik?
Ook binnen mijn eigen relatie pas ik conflicthantering toe, meestal alleen in mijn hoofd nadat ik vanuit impuls (en emotie) gereageerd heb. Bij mijn man hoef ik inmiddels niet meer aan te komen met psychologisch gewauwel (zoals hij dat zo mooi noemt) maar dat wil niet zeggen dat het voor mij stopt. Ik heb last van deze conflicten dus ik ga net zo lang door totdat ik een oplossing heb gevonden. Voor mij betekent dat op zoek gaan naar antwoorden voor mezelf. Waarom gedraag ik me zo terwijl ik zo niet wil zijn? Ik heb namelijk geen invloed op hoe de ander zich gedraagt maar wel op hoe ik me gedraag. Wat heb ik te doen?
Slachtofferschap
In mijn geval ben ik door alle zelfontwikkeling erachter gekomen dat ik mij het slachtoffer voelde van de situatie. Een slachtoffer voelen maakte dat ik me ook zo gedroeg terwijl dit misschien in de ogen van de ander niet terecht is. Bij de ander roept slachtoffergedrag ook een reactie op die de ander eigenlijk niet wil geven maar die ander heeft geen keuze als ook hij geraakt wordt in oude pijnen. En voor je het weet zit je met elkaar in een negatieve cirkel waar je niet meer uit komt.
Reis in mezelf
In het afgelopen jaar ben ik dus op ontdekkingsreis gegaan in het thema conflict binnen mijn relatie. Dit is overigens geen gemakkelijke reis maar wel een die mij verrijkt op alle gebieden in mijn leven. Ik kom nog dichter bij mijn eigen kern en ben op een zachtere manier in contact met anderen, ook als ik geraakt word in oude pijn. Ik heb mijn handelen kunnen aanpassen omdat ik anders ben gaan denken. Ik wil mezelf veranderen in plaats van de ander.
Hoe kun je je eigen invloed vinden?
Wat voor mij heel goed heeft gewerkt is schrijven. Opschrijven wat er gebeurt en dan later eens teruglezen. Als je dit vaker doet dan herken je patronen in je manier van doen.
Uiteraard blijft het daar niet bij. Wat kun je nog meer doen aan het omdraaien van beperkende patronen? Hoe vergroot jij je eigen invloed op de situatie?
Pauzeren -> Zodra er “gevaar” dreigt, maakt je lichaam cortisol (stresshormoon) aan. Je emoties nemen de overhand en logisch nadenken lukt eigenlijk niet meer. Durf te vragen om een pauze. Trek je terug en kom er later op terug als je de emoties echt gevoeld hebt.
Voelen -> Je lichaam geeft signalen voorafgaand en tijdens een conflict. Richt je aandacht op de plek in je lichaam waar je pijn of spanning voelt. Welke behoefte voel je dan? Kan je dit erkennen en benoemen naar je partner?
Geven in plaats van nemen -> Dit klinkt misschien een beetje gek maar als jij de positie inneemt van iemand die wil winnen of gelijk wil hebben dan is de kans klein dat je een ruzie echt oplost. Net als jij wil jouw partner gehoord worden. Kijk wat er gebeurt als je echt luistert naar je partner?
Ja maar Lies, hoe werkt dat dan? Mijn partner heeft toch ook een aandeel in de ruzie? Hij kan dit toch ook doen? Dat klopt. Jullie zijn beiden volwassen, maar koppigheid heeft nog geen relatie fijner gemaakt. Je hebt geen invloed op de ander. Een ander zal niet gemotiveerd zijn tot verandering omdat jij dat graag wilt. Daarnaast is er nog zoiets als bewust-zijn. Niet iedere partner is even bewust. Het kan je bewust-zijn enorm verruimen als jij je trots opzij kunt zetten en de verantwoordelijkheid neemt om invloed uit te oefenen op je eigen aandeel. Wie weet kun jij voor je partner een inspiratie zijn. Je bent immers bij elkaar om van elkaar te leren.
Veel liefs,
Lies
Comments